آشنایی با مشکلات دندان و روش های درمان آن
ناهماهنگی خط وسط دندان ها، مشکل رایج و ماندگاری می باشد که تمام متخصصان ارتودنسی با آن مواجه می شوند. عدم تقارن بافت استخوانی، بافت نرم و حفره های دندانی، ممکن است به تنهایی یا به صورت همزمان در بیمارانی که ناهماهنگی خط وسط دندان دارند، وجود داشته باشند. تشخیص صحیح علل این عارضه و نقش اجزای دهان در ناهماهنگی خط وسط، در تشخیص مناسب و برنامه ریزی صحیح برای درمان ارتودنسی بسیار ضروری است. یک درمان ارتودنسی موفق وابسته به یک تشخیص صحیح ناهنجاری است. عدم هماهنگی خط وسط دندانها یا میدلاین میتواند در اثر مشکلات فکی – اسکلتی یا انحراف فک و یا در اثر مشکلات دندانی مثل در آوردن یکطرفه دندان شیری یا دائمی، شلوغی دندانها، فقدان یک یا چند دندان باشد. اگر عدم تطابق میدلاین به علت انحراف فک باشد و اگر بیمار قبل از بلوغ مراجعه کند، می توان با دستگاههای متحرک ارتودنسی به راحتی مشکل بیمار را درمان نمود. در صورتی که بیمار بعد از بلوغ مراجعه نماید و دارای مشکلات فکی – اسکلتی باشد نیاز به جراحی فک به همراه ارتودنسی خواهد داشت. بنابراین اولویت با درمان زود هنگام و با ارتودنسی بدون جراحی است. در صورتی که بیمار دارای مشکل دندانی باشد، نیاز به درمان ثابت خواهد داشت که می تواند در هر سنی با توجه به سالم بودن شرایط لثه ای بیمار انجام شود.
کیست دندان چیست ؟
کیست دهان برآمدگی هایی است که داخل و اطراف دهان ایجاد می شود. کیست در واقع کیسه ای بافتی حاوی مایع یا مواد دیگر است که ممکن است روی لب، گونه، لثه و فک شکل گیرد. کیست دندان معمولا در کنار یا اطراف دندان تشکیل می شود. رشد کیست ها معمولا آهسته بوده، اما می توانند باعث تحلیل فک شده یا عوارض دیگری را پدید آورند.
کیست دندان شایع ترین کیست ادنتوژنیک است که در اثر نکروز پالپ (مغز) دندان، پوسیدگی یا آسیب دیدگی دندان ایجاد می شود. کیست دندان معمولاً علامتی ندارد، مگر آن که عفونت ثانویه وجود داشته باشد و باعث درد شود. این نوع کیست در اکثر موارد در نوک ریشه های دندان های درگیر ایجاد می شود. گاهی اوقات کیست حتی پس از کشیدن دندان آسیب دیده از بین نمی رود.
انواع کیست های دهان
کیست های دهان و دندان انواع بسیاری دارد. در اینجا به چهار نوع شایع آنها اشاره می کنیم:
- کیست پری آپیکال (رادیکولار):
این نوع کیست، عارضه جانبی عفونت درمان نشده ریشه دندان و مرگ عصب دندان است و در پایه دندان تشکیل می شود. مواد عفونی داخل دندان به بیرون بافت های اطراف آن منتشر شده و منجر به التهاب و تشکیل کیست می شود. کیست به خودی خود ممکن است به آبسه (لینک به آبسه) تبدیل شود یا اینکه در همان حد باقی بماند.
- کیست دنتی ژروس:
این کیست در نزدیکی و یا بر تاج دندان عقل نهفته تشکیل می شود. اگر کیست بیش از حد نزدیک به دندان آسیاب دوم رشد کند، ممکن است موجب باز جذب ریشه دندان آسیاب در بدن گردد. کیست دنتی ژروس بزرگ ممکن است در اطراف دندان های نامرتب و غیرهمتراز حرکت کند. در موارد بسیار نادر، کیست دندان عقل با رشد سرطان دهان در ارتباط است.
- کیست ادنتوژنیک:
این ها کیست های متفرقه ای هستند (غیر از کیست پری اپیکال و دنتی ژروس) که در استخوان فک تشکیل می شوند. کیست ادنتوژنیک اغلب تا زمانی که رشد نکرده و کاملاً بزرگ نشده است، هیچ گونه علائم و عوارضی ندارد. تا آن زمان، ممکن است به شکل یک برآمدگی قابل مشاهده و یا برجستگی در فک، خود را نشان دهد. در صورت عدم درمان، این کیست ممکن است همچنان به رشد خود ادامه داده، باعث ضعیف شدن فک و آسیب به دندان های مجاور شود. به ندرت یک کیست ممکن است عفونی، متورم و دردناک شود. این عفونت ممکن است به مناطق دیگر بدن گسترش یابد. درصد بسیار کمی از این کیست ها ممکن است سرطانی شده و به مناطق دیگر بدن سرایت کنند.
- کیست موکوسل (مخاطی):
این نوع کیست در بافت های نرم دهان از جمله زبان، گونه درونی و یا لب ایجاد می شود. کیست موکوسل در پاسخ بدن به تحریک یا آسیب بافت تشکیل می شود. بر خلاف دیگر کیست های دهانی، این کیست ها معمولاً خود به خود برطرف می شوند، به استثنای کیست اپولیس (لثه) و کیست رانولا (زیر زبان) که می تواند موجب درد و ناراحتی قابل توجهی شود و معمولاً با عمل جراحی برداشته می شود.
نشانه ی سرطان دهان
متخصص گوش، حلق، بینی و جراح سر و گردن در این باره گفت:آفت های زبان و دهان که بیش از 3 هفته درمان نشوند و مدت طولانی تکرار شوند جزو نشانه های اولیه سرطان دهان هستند.
شیوع سرطان در سال های اخیر در جهان با رشد زیادی همراه بوده است که ناشی از تغذیه غلط و نامناسب، استفاده از غذاهای سریع (فست فود)، مواد نگهدارنده، آلودگی هوا و استرس های روحی و روانی است.
آلودگی های کارخانجات و همچنین آلودگی های صوتی در بروز سرطانهای سرو گردن نقش دارند، این الودگی ها در بروز سرطان زبان نقش مستقیم دارد و با توجه به اینکه سن بروز سرطان زبان در جوانان پایین آمده است نباید نسبت به شناسایی عوامل بروز آن در جامعه بی تفاوت بود.
یکی از عوامل بروز آفت های دهانی را در جوانان گرایش آن ها به سیگار و قلیان های طعم دار دانست و مواد مخدر صنعتی و جویدنی از دیگر عوامل بروز سرطان زبان است که در مراحل اولیه خود را به صورت آفت های سخت درمان بروز می کند.
تشخیص زودرس تاثیر بزرگی در موفقیت درمان این سرطان دارد و اگر دیر تشخیص داده شود جز سرطان های سخت درمان می شود.
زخم های دهانی یا آفت ها از نشانه های اولیه در بروز سرطان دهان است، البته نباید نسبت به هر زخمی واکنش نشان داد بلکه اگر آفت های دهانی پس از گذشت سه هفته درمان نشود باید به پزشک مراجعه و وضعیت ایمنی فرد بررسی شود، زیرا نقص سیستم ایمنی زمینه بروز افت را دو چندان می کند و این شرایط بیشتر در افرادی که از بیماری های زمینه ای خود اطلاع ندارند بروز می کند.
بروز آفت اگرچه ناخوشایند است، اما می تواند موجب شناسایی بیماری های سخت درمان از جمله سرطان های دهان در افراد شود، بنابراین در درمان آفت های دهانی بهتر است ضمن مراجعه به پزشک از درمان های خودسرانه و سرکوب کننده پرهیز شود.
ایمپلنت دندان یا کاشت دندان چیست؟
ایمپلنت پین هایی هستند (فیکسچر نامیده می شوند) که از تیتانیوم خالص سازگار با بافتهای بدن ساخته شده که درون استخوان فک به طریق جراحی کاشته میشود و پروتز دندان (ثابت و متحرک) قابل اتصال به این ایمپلنت هاست.
انواع ایمپلنت
امروز شاید بتوان گفت حدود صد نوع ایمپلنت در بازارهای جهانی وجود دارد ولی معیار خوبی ایمپلنت، بر اساس پاسخ بافتهای پذیرنده ایمپلنت نسبت به آن می باشد که موفقیت کاشت دندان را تعیین می کند.
- ایمپلنتهای معتبر دارای استخوان سازی مناسب در اطرافشان هستند.
- تحلیل استخوان اطراف آنها کمتر است یا در حد صفر می باشد. به این ترتیب درصد شکست آنها بسیار کم است.
چه ایمپلنتی را انتخاب کنیم؟ تولید کدام کشور بهتر است؟
کلا رنجی از ایمپلنتها مناسب می باشند. عده ای از آنها برندهای بسیار خوبی هستند. در بازار بین المللی محصولاتی با کیفیت بسیار بالا وجود دارد, ولی مشکلی که به صورت عملی در مورد این نوع از ایمپلنت وجود دارد هزینه آنهاست. به دلیل قیمت بالا و در نتیجه استفاده کمتر از آنها، این محصولات به صورت بسیار محدود وارد ایران می شوند و تمام سایزها و قطعات لازم همیشه موجود نیستند و گاه مدت زیادی فقط صرف انتظار برای قطعه مورد نظر می شود. بنابراین واضح است که انتخاب ایمپلنت به عوامل زیادی از جمله رایج بودن استفاده از آن مدل و هزینه تمام شده برای مریض بستگی دارد.
روش درمان نهفتگی دندان
درمان دندان نهفته روند خاص به خود را دارا می باشد که به طور کلی به شرح زیر می توان بیان کرد:
- در ابتدا جهت بازکردن و ایجاد فضای کافی برای دندان نهفته اقدام می شود. در این مواقع با بازکننده کام یا اکسپندر می توان کام را وسیع کرد. در برخی مواقع نیز می توان با کشیدن دندان نیش شیری فضای مناسب را برای دندان دائمی باز کرد.
- در مواردی نیز ممکن است نیاز به جراحی لثه یا ژنژیوکتومی می باشد تا دندان نهفته نمایان شود و برای درمان های بعدی اقدام شود.
- با انجام ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی و با نمایان شدن دندان نهفته می توان دندان را به جایگاه اصلی خود بازگرداند.
- در صورتی که با باز شدن ناحیه فک، دندان به جایگاه خود هدایت نشود، درمان های دیگری توسط متخصص انجام خواهد شد.
درمان نیش نهفته با ارتودنسی
برای درمان نیش نهفته می توان از ارتودنسی ثابت کمک گرفت. در این شرایط نیاز به جراحی ساده ای می باشد تا دندان نیش نمایان شود. پس از نمایان شدن دندان نیش نهفته، متخصص ارتودنسی جهت انجام ارتودنسی اقدام می نماید. بدین صورت که براکت ارتودنسی بر روی دندان نصب می شود و توسط زنجیر مینیاتوری به سیم ارتودنسی متصل خواهد شد.
پس از مدت کوتاهی می بایست مجددا به پزشک مراجعه کرد تا اعمال نیروی بیشتری را با بند رابری به زنجیر ایجاد کرد.
با انجام این روند درمان ارتودنسی، دندان نهفته از حالت افقی به حالت عمودی و در جایگاه مناسب هدایت خواهد شد.
طول دوره درمان چیزی در حدود یکسال به طول می انجامد. در پایان درمان شاهد بیرون آمدن دندان نیش نهفته خواهیم بود. در این درمان هدف در آوردن دندان نهفته و خارج کردن آن نمی باشد.
